We zoeven door het Laplandse landschap. De zon gaat onder en ik zit moe maar voldaan in een comfortabele bus. Ik heb me samen met mijn medestudenten een dag lang ondergedompeld in de leefwereld van de Samen. We zijn in het zilvermuseum geweest en hebben gezien hoe rendierhouders hun rendieren van elkaar scheidden nadat die de hele winter in een gezamenlijke kudde hebben geleefd. Het was een indrukwekkende en intensieve dag.
Ineens word ik uit mijn gedachten gerukt door een opmerking van onze docent. ‘Ingrid, beluister dit eens, dit is geweldige muziek.’ Ik krijg een koptelefoon op mijn hoofd en val midden in het nummer I took up the runes van Jan Garbarek. De combinatie van de muziek, de ondergaande zon, het landschap en de indrukken van die dag, maakt dat die herinnering (zo’n 30 jaar geleden) nog altijd in mijn geheugen gegrift staat.
Natuurlijk kocht ik later de cd en draaide ik, ook toen ik al lang en breed weer in Nederland woonde, regelmatig dat nummer van Garbarek. En dat doe ik nog steeds. Het symboliseert voor mij een ultiem gevoel van vrijheid en nieuwe invalshoeken zien.
Ik was dat jaar in Noord-Zweden en maakte via mijn studie kennis met de Samische cultuur en geschiedenis. Hoe blikverruimend wil je het hebben: weggerukt uit je eigen cultuur en ondergedompeld worden in twee andere, de Zweedse én de Samische. Het was één grote ontdekkingsreis.
De Samen zijn, net als een aantal andere volken in de wereld, een oorspronkelijke bevolking. Ze hebben een diepgewortelde verbinding met de natuur, een eigen zangvorm ‘jojk’ en leven in het noorden van de Scandinavische landen. In dat jaar leerde ik via hen een kant kennen van mezelf die ik nog niet kende, zoals het gemak waarmee ik mijn verhaal vertelde voor de regionale tv.
Ik heb ervaren hoeveel ruimte er ontstaat als je nieuwe invalshoeken ziet en toelaat. Hoeveel er mogelijk is als je open staat voor kansen die zich voordoen. Het effect is dat je dingen ziet die je eerder niet zag en dat biedt nieuwe mogelijkheden. Dat willen we toch allemaal?!
Mensen die mij goed kennen weten dat ik dol ben op symmetrie en ronde vormen. Ik vind het heerlijk om te zien en ervaren hoe alles uit elkaar gaat en weer samen komt. Mijn ervaringen van toen in Noord-Zweden en de kennismaking met de Samische cultuur en geschiedenis komen ook nu weer terug in werk. Niet letterlijk weliswaar, maar wel als het gaat om de verbinding met jezelf en het bieden van nieuwe perspectieven. Deze twee elementen vormen de basis in alles wat ik doe en aanbied.
De zaden die toen zijn geplant, oogst ik nu nog steeds en daar profiteren mijn klanten nog elke dag van.
(𝘍𝘰𝘵𝘰: 𝘓𝘢𝘱𝘭𝘢𝘯𝘥 𝘔𝘢𝘵𝘦𝘳𝘪𝘢𝘭 𝘉𝘢𝘯𝘬 / 𝘙𝘢𝘺𝘢𝘯𝘯 𝘌𝘭𝘻𝘦𝘪𝘯)
