Het wil maar niet lukken. Telkens weer probeer ik het opnieuw, maar het initiatief strandt in goede bedoelingen. Hoe vaak moet iets mislukken voordat ik inzie dat het om een patroon gaat?
Ik hoor het vaker om me heen: 1x is een incident, 2x is toeval en bij 3x heb je een patroon te pakken. En bij patronen is het handig om anders te kijken dan je deed. In plaats van inzoomen, ga je bijvoorbeeld uitzoomen en zo ontdek je dingen die je eerder niet zag.
Dit keer gaat het over een werkgroep waar ik voorzitter van ben, de trekker zogezegd. Nou, ik trek helemaal niks. Er komt geen actie uit mijn koker, een appje om de groep bij elkaar te zetten lukt nog net. Alleen komt de helft van de werkgroepleden niet opdagen en alle goede bedoelingen sneuvelen stuk voor stuk. Voortgang is er niet of nauwelijks.
Het patroon dat zich vervolgens voordoet, is dat ik eerst wegkijk (‘ik heb het druk’) en daarna mezelf op de kop geef. Tegen de tijd dat ik me realiseer dat beide tactieken niet helpen, kom ik met de volgende aanzetten. Ik ga heel hard mijn best doen om er toch wat van te maken. Wie A zegt, moet ook B zeggen toch?! Dus doe ik poging nr. zoveel. Je raadt het al: met eenzelfde resultaat als daarvoor.
Uiteindelijk besluit ik mezelf de vraag te stellen hoe het toch kan dat het niet loopt. In plaats van dat ik er intellectueel naar kijk, besluit ik er systemisch naar te kijken. Dit begrip ken je misschien van de familie opstellingen. Dat klinkt zweveriger dan het is.
De meeste mensen hebben het beeld van familie opstellingen waarin lastige vraagstukken zichtbaar worden. Dat beeld klopt en toch is het meer dan dat. Je kunt systemisch kijken ook op een veel lichtere manier toepassen.
Ik werk regelmatig met Rake vragen van Siets Bakker, die je net even andere antwoorden en daarmee andere perspectieven geven. Ook leg ik af en toe vloerankers neer (waarvoor je gewoon de placemats van de Action of Ikea kunt gebruiken) om te onderzoeken wat een volgende stap zou kunnen zijn bij een vraagstuk. Of ik kijk samen met teamleden naar de ontstaansgeschiedenis van hun team. Hartstikke concreet, alleen wel net even anders.
De vragen ‘Wat krijgt steeds voorrang? En ten koste van wat gaat dit?’ brachten me op het inzicht dat ik domweg onvoldoende aandacht heb voor de werkgroep en dat voorlopig ook niet kan opbrengen. Dat gaat ten koste van het initiatief dat ik wel belangrijk vind. Ik heb er daarom voor gekozen het over te dragen aan iemand die het wel de aandacht kan geven die het verdient.
Voor een buitenstaander waarschijnlijk totaal geen schokkend inzicht, maar als je er midden inzit is het maar al te vaak niet zichtbaar. En dat is precies wat je doet met systemisch kijken en werken. Zichtbaar maken wat nog onzichtbaar was.
