Een MT-lid of medewerker die onvoldoende uit de verf komt? Heb je te maken met iemand die niet levert wat je verwacht? Wat te doen als iemand op de verkeerde plek zit?
De prijs die je zelf betaalt als je op de verkeerde plek zit in een organisatie, is hoog. Maar de prijs die de organisatie betaalt als iemand op de verkeerde plek zit is minstens zo hoog. Iemand die niet goed functioneert, neemt namelijk regelmatig de verkeerde beslissingen of, erger nog, helemaal geen beslissingen. Ook zie je vaak dat afspraken niet na worden gekomen, met alle negatieve gevolgen van dien.
Meestal heb je het wel in de gaten wanneer iemand op de verkeerde plek zit, ook al zeg je dat niet direct hardop. Je probeert iemand eerst aan te spreken, te coachen op hoe het anders en beter kan. Levert dat niet het gewenste effect op, dan schakel je waarschijnlijk een coach in of je stuurt iemand naar een training of opleiding. Maar als je eerlijk bent verandert er niet zoveel of op zijn mooist gaat het tijdelijk iets beter. Als dat het patroon is, dan heb je te maken met iemand die domweg op de verkeerde plek zit. En daar wordt echt niemand blij van. Van een win-win wordt het een verlies in het kwadraat.
Ik ken het zelf. Ooit belandde ik op een leidinggevende plek die zo op het oog perfect bij mij paste. Niets was minder waar. Ik zag mezelf precies dat patroon doorlopen wat ik hierboven beschrijf: besluiten uitstellen, medewerkers geen duidelijkheid geven, afspraken niet nakomen. Gelukkig herkende ik het patroon en kon ik met behulp van mijn toenmalige leidinggevende en een reorganisatie de juiste keuzes maken: weg van die plek.
Ook in mijn rol als bestuurder heb ik het van nabij gezien. Iemand die in de uitvoering totaal niet tot zijn recht kwam en tot irritatie van zijn omgeving totaal geen resultaten leverde. Het ging van kwaad tot erger en leverde veel frustratie en boosheid op van iedereen met wie hij samen moest werken.
Soms heb je te maken met het type lapzwans. Dan heb je te maken met iemand die zo ongeveer nergens zin in heeft. Veel vaker heb ik gezien dat de verkeerde plek iemand lamslaat doordat iemand steeds verder bij zichzelf, zijn unieke kracht vandaan gaat. Dat verlamt op den duur. Een interessante vraag die je kunt stellen in dit soort situaties is of het patroon overal zichtbaar is of alleen binnen de context waar het gedrag zich voordoet. Als het zich alleen voordoet binnen deze context, maar op andere plekken (vrijwilligerswerk, vervullen hobby’s of in de gezinscontext) zie je het gedrag niet, dan is het vaak een typisch geval van: verkeerde persoon op de verkeerde plek. Maar wat doe je dan, als je tot dat inzicht bent gekomen?
Belangrijk is om het niet te lang te laten duren. Dus ga in gesprek en zorg ervoor dat je ziet dat het gaat om een mismatch tussen de natuurlijke competenties en talenten enerzijds en de verkeerde plek in een organisatie anderzijds. Op een andere plek of in een andere organisatie kan iemand namelijk prima tot zijn recht en uit de verf komen. In het geval van mezelf had ik toen de overstap gemaakt naar een projectmanagersfunctie in dezelfde organisatie. Op dat moment een fijne plek omdat ik daar leerde dat werken aan tijdelijke opdrachten heel goed bij me past. In het geval van mijn collega in de uitvoering die daar niet functioneerde, bleek ik te maken te hebben met een bestuurder in de dop. En iemand die ziet wat er goed is voor het totaal van de organisatie en verbanden ziet die niveau-overstijgend zijn, zit te verpieteren in de uitvoering. Als bestuurder functioneert hij nog altijd prima.
De moraal van dit verhaal is vooral om mensen niet te veroordelen bij niet-functioneren, maar op onderzoek te gaan naar de reden van het niet-functioneren. Als je je daarin verdiept en een onderzoekende geest hebt, dan ontdek je vaak verrassende dingen-
